กว่าจะมาเป็นถั่งเฉ้า (Codyceps) ในแต่ละสายพันธุ์

ใครเคยได้ยินชื่อ “ถั่งเฉ้า” บ้างคะ เชื่อแน่คงเคยผ่านหู ผ่านตา แต่หลายคนคงยังสงสัยว่า ถั่งเฉ้าคืออะไร

ทำไมสมุนไพรชนิดนี้จึงโด่งดังและได้รับความนิยมเป็นอย่างมาก วันนี้เราจะไปทำความรู้จักถั่งเฉ้ากันค่ะ และมาดูกันมามันมีสายพันธุ์อะไรบ้าง แต่ละสายพันธุ์มีที่มาที่ต่างกันอย่างไร

        ถั่งเฉ้า เป็นเห็ดชนิดหนึ่ง บางคนเรียกมันว่าหญ้าหนอน แต่มันคือเห็ดค่ะ เห็ดถั่งเฉ้า (Cordyceps mushroom) เป็นเชื้อราปรสิตของแมลง (Entomofungus) ที่จัดอยู่ในกลุ่ม Ascomycetes ซึ่งเชื้อราสายพันธุ์นี้มีมากกว่า 750 สายพันธุ์ทั่วโลก โดยพบได้ในแถบทวีปเอเชียโดยเฉพาะแถบเอเชียตะวันออกจะมีมาก เช่น ทิเบต จีน เนปาล ญี่ปุ่น เกาหลี เวียดนาม และไทย ประมาณ 400 สายพันธุ์  ถั่งเฉ้ามีสรรพคุณที่โดดเด่นมาก มีฤทธิ์ทางยาในการฟื้นฟูร่างกาย จึงถูกนำมาใช้ประโยชน์ทางเภสัชกรรม โดยถั่งเฉ้าที่นำมาใช้ในการรักษาป้องกัน ดูแลร่างกายหรือในวงการเวชสำอางนั้นมักใช้ถั่งเฉ้าทั้งหมด 4 ชนิดค่ะ

1.ถั่งเฉ้าธิเบต

        หรือ หญ้าหนอนธิเบต ส่วนใหญ่จะพบที่ประเทศภูฎาน เนปาล ที่สูงของธิเบต เกิดจากสปอร์เชื้อราสายพันธ์  “Cordyceps Sinensis ” เชื้อราชนิดนี้ต้องอาศัยแมลงในการเจริญเติบโต เชื้อราเหล่านี้จะทำการแทรกตัวเข้าไปอยู่ในตัวอ่อนของหนอนผีเสื้อและเจริญเติบโตเป็น “เส้นใย” อยู่ด้านใน ระยะในการเจริญเติบโตนั้นต้องใช้ระยะเวลาอย่างน้อย 3 – 5 ปี จะพบเห็นได้ในพื้นที่ที่มีอากาศหนาวเย็น มีดินชื้น และมีลมพัดแรงตลอดปี

2.ถั่งเฉ้าสีทอง (Cordyceps Militalis )

        จริงก็เป็นตระกูลเดียวกันกับถั่งเฉ้าทิเบตเพียงแต่คนละสายพันธุ์ อย่างที่บอกว่าถั่งเฉ้าธิเบตเป็นสายพันธุ์ที่เกิดขึ้นยากและต้องรอฤดูกาล เพราะฉะนั้นจึงจำเป็นต้องพัฒนาสายพันธุ์ที่สามารถเพาะเลี้ยงได้ แต่ไม่ต้องกังวลเรื่องคุณภาพนะคะ เพราะถั่งเฉ้าสีทองผ่านการควบคุมคุณภาพเป็นอย่างดีในห้องทดลอง ใช้ตัวหนอนเพาะหรืออาหารสังเคราะห์ เอาเข้าจริงๆ แม้จะไม่ได้เกิดขึ้นตามธรรมชาติก็จริง แต่ควบคุมมาตรฐานได้ดีในระดับสากลเลยค่ะซึ่งในประเทศจีน ญี่ปุ่น เกาหลี มาเลเซีย และอเมริกาก็นิยมกันมาเป็นระยะเวลานานแล้วค่ะ

3.ถั่งเฉ้าหิมะ (Paecilomyces tenuipes หรือ Isaria japonica)

        ถั่งเฉ้าหิมะ มีอีกชื่อหนึ่งว่าถั่งเฉ้าเกาหลีค่ะ ถั่งเฉ้าสายพันธุ์นี้มีความเกี่ยวพันกับหนอนไหม เพราะจะใช้การพ่นเชื้อราในหนอนไหม เมื่อหนอนไหมลอกคราบ ก็จะเป็นช่วงของการนำไปเพาะเลี้ยงต่อเพื่อให้เกิดเป็นถั่งเฉ้าที่ได้คุณภาพ ซึ่งต้องใช้แสงและความชื้นที่เหมาะสมด้วยนะคะ จึงจะสามารถเกิดถั่งเฉ้าหิมะได้ เพราะฉะนั้นจึงต้องมีการพัฒนาและควบคุณภาพเป็นอย่างดี ซึ่งก็ถือเป็นจุดเด่นนะคะเพราะสามารถควบคุมผลผลิตได้ มีความสะอาด และเมื่อได้ผลผลิตเป็นที่พอใจแล้วจะนำไปบดเป็นผง ถือเป็นถั่งเฉ้าที่ชาวเกาหลีให้ความนิยมกันมากค่ะ

4.ถั่งเฉ้าจักจั่น (P. scicadae หรือ I. sinclairii)

        เห็นชื่อจักจั่นแล้ว ไม่ต้องสงสัยเลยคะ หากถั่งเฉ้าหิมะใช้การเพาะพันธุ์โดยใช้หนอนไหม ถั่งเฉ้าจักจั่น ก็ใช้การเพาะพันธุ์ผ่านจักจั่น จึงมีชื่อว่าว่านจักจั่น แต่บางถิ่นก็เรียกว่านเรไรนะคะ ถั่งเฉ้าจักจั่นต้องเพาะเลี้ยงผ่านตัวอ่อนของจักจั่น แต่จะยุ่งยากน้อยกว่าถั่งเฉ้าหิมะตรงที่ไม่ต้องใช้ห้องเย็น ก็เป็นถั่งเฉ้าอีกพันธุ์หนึ่งที่ไม่ต้องใช้ห้องปฏิบัติการให้ยุ่งยากแบบถั่งเฉ้าอีกสามสายพันธุ์ข้างต้น

            ทีนี้ก็ลองพิจารณากันดูนะคะว่าถั่งเฉ้าที่คุณเลือกนั้น เป็นสายพันธุ์ใด มีที่มาที่ไปอย่างไรกันบ้างค่ะ แต่ทุกชนิดล้วนมีสรรพคุณที่ดีกับร่างกายทั้งสิ้นค่ะ